Wolfgang Pauli

WOLFGANG PAULİ (1900 – 1958)

1900’da Viyana’da doğdu. Heisenberg Münih’de henüz öğrenciyken, adından Wolfgang Pauli ile tanıştı ve yakın arkadaş oldular. Pauli Hersenberg’le hemen hemen aynı yaştaydı. Daha yirmi bir yaşındayken Encyklopädie der mathematischen wissenchaften [Matematik Ansiklopedisi] için görelilik için yazdığı bir makale (cilt. v,q) ile ünlenmişti. Bu yaz için önceleri Sonımerfield’e yardım ediyorken, usta kısa süre sonunda Pauli’nin dehasını fak edip işi ona bırakmıştı. Halen de görelilik üzerine yazılmış en iyi metinlerden biridir.

Pauli şişmandı, spordan hoşlanmazdı ve daha birçok açıdan Heisenberg’in tersiydi. Buna rağmen Pauli ve Heisenberg’in arkadaşlıklarını kesintiye hiç uğramadı. Konuşamadıkları zaman mektup yazarlardı. Bu mektuplar, paketçilik devinbilimin gelişmesinin dramatik belgeleridir. Pauli duygusallıktan birden arkadaşını eleştirmeye geçiverirdi. Psikolojiye karşı dayanılmaz bir ilgi duyardı. Dahası, can sıkıcı eleştirel tavrı ve korkunç bir kültürel birimi vardı. Böylelikle bir kahin, yeni fiziği keşfeden yada buna inanlar için düşünceleri yargılayan bir yargıç işlevi görürdü.

Bohr’un çalışmalarını İngiltere’de daha da geliştirildi ama ne olursa olsun yörüngeler henüz doğru düzgün ölçütlerle tanımlanmamıştı. Bu aşamada sahneye Wolfgang Pauli çıtı. Kural dışı zaman etkisi ve farklı düzeylere verilen paketçik numarasına ilişkin çok devin bir çalışma yaptı. Sınıflandırılmış verileri inceledi ve 1925 başında, paketçik kuramında yeni bir ilke formüle etti, tümüyle aynı paketçik numaralarına sahip iki elektron atom içinde birlikte var olmaz. Her yörünge ayrı paketçik numaralarıyla (bunlar atom için dört tanedir) belirtilebilir. Her yörünge ya boş olabilir yada bir elektron içerebilir. Pauli, dışında tutma ilkesi diye bilinen bu ilkeyi bükümün keşfinden önce tayf verilerini inceleyerek buldu. Dışında tutma ilkesi yada çoğunlukla adlandırıldığı üzere Pauli ilkesi, atomik uygulamaların çok daha ötesine taşmaktadır. Paramagnetism, elektronların metal içi davranışları ve alçak sıcaklık olguları gibi konuları açıklamanın anahtarı oldu. Sonraları çekirdek fiziğine de uygulandı.

Göttingen dönemi ve 1923’de Kopenhag da bir süre kalışından sonra, Pauli Hamburg’da bir kadro buldu. Daha sonra, Zürih’ de Schrödinger’in yerine geçti. Savaş yıllarındaki Princeton ileri araştırmalar enstitüsü günleri dışında, 1958 deki zamansız ölümüne dek Zürih’te kaldı. 20 y.y.’ın en büyük modern fizik kuramcılarından biriydi. Dışında tutma ilkesi, çekirdek bükümü hipotezi, nötrino hipotezi, büküm ve parçacık istatistiği arasındaki bağlantıların açığa çıkarılması, buluşlarından birkaçıydı. Bilim yazarı olarak da, görelilik hakkındaki makaleden başka paketçik kuramının en iyi açıklamalarından birini de kaleme almıştır